Op 30 januari 2024 gingen Lucia Looijestijn en ik naar het congres Omgaan met agressie in de zorg. Er waren veel mensen. Veel mensen uit de zorg maar ook mensen zoals wij, trainers of anderen rond de zorg die met het onderwerp bezig zijn.
Conclusie van de dag: het onderwerp leeft, er is bewustzijn dat er agressie is én een wens om dat een halt toe te roepen. Op heel verschillende manieren zijn we op de dag meegenomen in mogelijk routes om agressie in de zorg terug te dringen.
Sprekers en onderwerpen
Inspirerende dagvoorzitter Maarten Lijkwan liet zien hoe hij als chirurg in het Albert Schweitzer ziekenhuis initiatief heeft genomen in het opstellen van een gedragscode ongewenst gedrag. Met een gedragscode is er in ieder geval een ijkpunt van wat wel en wat niet toelaatbaar is. Zowel van patiënt naar zorgverlener als tussen medewerkers onderling. Ik vind het inspirerend dat het een chirurg is die hierin het voortouw neemt.
Ook sprak conflict- en agressie expert Caroline Koetsenruijter, van wier hand elke congresdeelnemer het boek ‘Jij moet je bek houden’ ontving. Zij liet met cijfers zien hoeveel agressie er is in de zorg. Niet alleen van patiënten en naasten, maar ook onderling. Ze legde aan de hand van het ABCD-model uit welke gradaties van agressie er zijn, en waar en wanneer je dat mag en zelfs moet stoppen. Voor ons als trainers van AgressieWerk.nl gesneden koek. Tenminste, de theorie. Het verdragen van frustratie en het daadwerkelijk stoppen van grensoverschrijdende gedrag is nog een hele toer. Iets wat ook wel bleek uit de reacties vanuit het publiek.
Daarbij viel mij op dat er vaak twee uitersten worden genoemd. Of deelnemers melden dat ze eigenlijk niks tolereren. (Zelfs geen frustratie agressie, waar wij als trainers en de sprekers tijdens het congres juist voor pleiten ruimte aan te geven.) Of deelnemers maken zoveel agressie mee dat ze er weinig geloof in hebben daar met de aangereikte technieken iets tegen te kunnen doen. Ze zijn eigenlijk een beetje afgestompt en laten het over zich heen komen. Drinken samen een kop koffie en gaan over tot de orde van de dag…
Trainers & trainingsacteurs Dennis de Getrouwe & Lucien Ost lieten met wat korte situaties en tips vanuit de zaal zien wat er wel en niet zou kunnen werken. Een aanpak die we ook vaak bij AgressieWerk.nl toepassen. Dennis en Lucien schetsen mooi de kenmerken van frustratie en instrumentele agressie en de mogelijke aanpak.
Het verhaal van Fleur
Het indrukwekkendste deel van de ochtend vond ik het waargebeurde en eigen verhaal van Fleur Kloosterman. Tijdens haar opleiding verpleegkundig specialist werd zij gedurende lange tijd seksueel grensoverschrijdend lastiggevallen door de arts die haar begeleide. Allereerst is het vermelden waard dat verpleegkundigen van alle beroepsgroepen het vaakst aangeven seksueel grensoverschrijdend benaderd te worden. Maar schokkend vond ik de onthulling dat deze arts al eerder over de grens was gegaan bij artsen in opleiding en om die reden al was gewaarschuwd en daar in de gaten werd gehouden. Omdat hij niet opnieuw in de fout was gegaan, ging men er in het ziekenhuis vanuit dat hij zijn leven gebeterd had.
Kennelijk was het bij niemand opgekomen dat hij zijn ‘slachtoffergebied’ zou kunnen verplaatsen. Dat hij ook bij een verpleegkundige in opleiding op deze wijze te werk zou gaan is door alle verantwoordelijken als risico gemist.
Fleur heeft enorme moed getoond door tot en met de tuchtrechter haar verhaal te doen. De dader werd hierop uit het BIG-register geschrapt. Jaren van haar leven heeft het haar gekost om dit traject door te gaan. Ze vertelde erover met trots en kreeg applaus. Natuurlijk! Maar wat deprimerend om te moeten horen dat dit een verhaal is uit de echte wereld van het ziekenhuis.
Hoe verder?
Laatste deel van de ochtend ging over de vraag of een zorgmedewerker na een geweldsincident wel of geen aangifte zou moeten doen. Aan bod kwamen de speciale afspraken die er met politie en justitie zijn gemaakt over aangifte doen vanuit de publieke taak. Ook was er aandacht voor de mogelijkheid dat het ziekenhuis (de zorgverlener) en niet de medewerker zelf aangifte doet, of in ieder geval dat het slachtoffer niet zijn of haar eigen woonadres opgeeft. In alle gevallen blijft echter het risico dat – om tot succesvolle vervolging te komen – toch de naam van het slachtoffer genoemd moet worden. Dit omdat een slachtoffer bevraagd moet kunnen worden als er niet heel veel ander bewijs is.
De teneur was: doen! We pikken het niet en aangifte doen helpt. Al begrijp ik dat de drempel erg hoog kan zijn.
Training Sociale veiligheid
Wil je meer weten over werken aan sociale veiligheid onderling? Neem contact met ons op of kijk eens bij onze training Sociale veiligheid.
Gabrielle Bos
Laatste berichten van Gabrielle Bos (toon alles)
- Congres ‘Omgaan met agressie in de zorg’ 2024 - 11/03/2024