Ik las een interessant artikel in de Volkskrant over iemand aanspreken over asociaal gedrag zonder dat het escaleert.
Hierin talloze herkenbare voorbeelden van onbeschoft gedrag: Zoals hard praten en telefoneren in de stiltecoupé, voordringen in de winkel of een hond die bij jouw voordeur poept waarna de eigenaar doorloopt.
Accepteren of niet?
Het artikel beschrijft welke keuze we hebben als ‘lasthebber’ van dit gedrag: Accepteren we het ongewenste gedrag of zeggen we er iets van? Zeker geen gemakkelijke keuze.
Vaak negeren of accepteren we het gedrag als we niet zelf direct lasthebber zijn, of wanneer we de ‘lastveroorzaker’ niet kennen. Iemand aanspreken op gedrag vormt namelijk een risico. De lastveroorzaker kan zich tegen jou keren. Dit verhoogt de drempel, zeker als je zelf ‘toeschouwer’ bent. Zoals wanneer je een voorbijganger op straat een discriminerende opmerking hoort maken.
We spreken iemand eerder aan wanneer we de persoon kennen, simpelweg omdat we dan de risico’s beter kunnen inschatten. Of we peilen de mening van anderen, om met meer overtuiging of zelfs gezamenlijk actie te ondernemen.
Hoe aan te aanspreken
Het artikel geeft een aantal waardevolle tips over hóe je iemand kunt aanspreken, zonder een escalatie uit te lokken. Zo ervaart een lastveroorzaker een publieke terechtwijzing mogelijk al snel als gezichtsverlies. Dát verhoogt het risico. Hou het daarom zo kleinschalig en subtiel als mogelijk. Daarnaast: probeer feitelijk te blijven zonder boosheid in je stem.
Goede tip, maar o zo moeilijk! Iets wat we ook vaak van deelnemers aan onze trainingen horen: “Ik wil wel ingrijpen, maar mijn eigen boosheid zorgt juist dat het escaleert…” Daarom besteden we hier tijdens onze trainingen veel aandacht aan.
Stel, je ziet of hoort iets waar je boos van wordt. Dan is het de kunst om het volgende te doen:
- Jouw boosheid voelen.
- Jouw boosheid erkennen. Het is zo en dat is prima.
- Jezelf in de hand nemen: grip op je eigen emoties.
- Je maakt een keuze om vanuit rust en met een vriendelijke toon iemand te benaderen.
Hoe ziet dat aanspreken er dan uit in de praktijk? Hieronder twee voorbeelden:
Voorbeeld 1:
“Hallo mevrouw, u heeft misschien niet gezien dat u in de stiltecoupé zit. Ik wil heel graag nog even werken en zo kan ik mij niet concentreren.”
Als dit niet genoeg is, voeg dan je wens toe:
“Ik vraag u vriendelijk om te stoppen met zo hard te praten.”
Bedank de persoon op het moment dat het gedrag aangepast wordt. Misschien tref je elkaar straks bij het uitstappen en kun je nog een praatje aanknopen. Of ga ik nu te ver? 😉
Voorbeeld 2:
“Ach, zul je net zien, poept je hond ergens waar het echt niet kan, heb je geen zakje bij je! … Wat een leuke hond heb je!”
Als dat niet helpt, kun je dit toevoegen: “Ja, maar je begrijpt wel dat ik dit liever niet aan mijn schoenen heb. Hoe kun je dit oplossen?”
Contact zonder conflict
Het Volkskrant artikel eindigt met het vermoeden van hoogleraar sociologie Marie Rosenkrantz Lindegaard dat mensen het tegenwoordig moeilijker vinden om op een rustige en informele manier hun grenzen aan te geven. Dat, als we bepaald gedrag niet kunnen negeren, we eerder geneigd zijn een formele klacht indienen.
Ik onderschrijf dat we het verleerd lijken om met elkaar in gesprek te gaan over ongewenst gedrag. Mede omdat de lontjes steeds korter zijn, en de omgangsvormen van social media zijn verhuisd naar de straat en persoonlijk contact. Afbranden, afzeiken, afblaffen, afschrijven. Ten minste, dat is de angst die tegenwoordig achter aanspreken schuilt.
Wat is er nodig om weer écht met elkaar in gesprek te gaan, met een open houding en een beetje begrip voor elkaar?
Trainingen
Wil je meer weten over omgaan met agressie en lastig gedrag? Neem contact met ons op of kijk eens bij onze trainingen.
Lucia
Laatste berichten van Lucia (toon alles)
- Hoe spreek je iemand aan op ongewenst gedrag zonder dat het escaleert? - 24/07/2025
- Een hectische ochtend in het verzorgingstehuis - 28/04/2025
- Agressief gedrag moeten we niet belonen - 03/04/2025