Sinds begin 2015 zijn veel zorgtaken verschoven naar de gemeente. Een deel van deze zorgtaken betreft de opvang en begeleiding van mensen met een psychische bijzonderheid. Daarnaast wordt opname in een instelling of beschermd wonen langer uitgesteld. Het Sociaal en Cultureel Planbureau publiceerde op 24 oktober een deelapportage over het WMO aspect van de verschuiving.
De conclusie is dat de meeste mensen die zich niet op eigen kracht kunnen redden, met succes aankloppen bij de gemeente voor hulp. Maar mensen met psychische problemen vallen helaas nog te vaak buiten de boot. (Zie ook het artikel ‘‘Keukentafelgesprekken’ over zorgtaken werken goed, maar niet altijd‘ van de NOS.)
Bij de gemeente zelf hebben vooral sociale teams en de balie- en klantcontact medewerkers vaker (onverwacht) contact met ‘verwarde’ mensen. En contact met iemand die psychisch verward is, kan behoorlijk verwarrend zijn! Tijd voor een korte analyse en een aantal tips om toch contact te kunnen maken.
Eigen verwachtingen
Menselijke interactie, en wat je daarbij kunt verwachten, is iets wat je van kind af aan automatisch oppikt. Actie en reactie, verbale en non-verbale signalen, bepaalde onuitgesproken normen, verwachtingen en interpretaties, etc. Zelfs als iemand onverwacht erg boos wordt, kun je dit meestal plaatsen binnen je kennis en persoonlijke ervaringen met emotie, frustratie en agressie.
Verwarring alom
Een psychisch verward persoon kan op een totaal andere golflengte zitten. Een andere verwachting over wat jij voor hen doet, hoe het contact zal gaan, en onwennigheid of onvermogen tot directe communicatie maken het voor de ambtenaar tot een speurtocht naar betekenis.
Hij of zij kan denken dat jij alles weet en voor hen oplost, en in hulpeloze stilte of vaagheid wachten tot je dat doet. Of autistisch blijven hangen in een bepaalde handeling of tekst, en niet reageren op wat jij zegt. Of juist over van alles en nog wat praten, behalve een verzoek wat jij op kunt pakken. Of boos worden, terwijl je met geen mogelijkheid snapt wáár dat op gebaseerd is.
Dit alles gecombineerd met een non-verbaal gedrag wat niet helemaal klopt. Een bepaalde sloomheid, onrust, warrigheid of juist intensiteit.
Kortom: je probeert je te verhouden tot de ander maar het lukt niet.
Toch contact
Hoe kun je je in deze ongebruikelijke setting toch verhouden tot de ander?
1 Instinct Een goede eerste stap is contact maken met jezelf. Vaak voel je wel aan dat iets niet klopt. Een handdruk die te lang duurt of een ratelende schichtigheid. Wees niet enkel gefocust op je professioneel handelen, maar neem ook je eigen instincten serieus en neem deze mee in je inschatting en actie en reactie.
2 Begrip Probeer ook het ‘anders’ zijn te begrijpen. Daarmee bedoelen we niet iemands psychiatrische achtergrond of alle medische terminologie, maar simpelweg dat degene die je nu helpt een ander verwachtingspatroon en stijl van communiceren heeft. Verwarrend en misschien vervelend, ja, kwaadwillend, nee.
3 Observeer Observeer de ander, voel wat dit met je doet. Probeer de verwachtingen en emotionele staat van de verwarde persoon in te schatten en hoe je hier mee om kunt gaan.
4 Ik-boodschap Een ik-boodschap komt minder snel aanvallend over en doet impliciet een beroep op de ander om mee te werken aan het verkrijgen van helderheid over de situatie en de hulpvraag. “Ik probeer u te begrijpen.” Of “Ik weet niet zeker wat u bedoelt.” Of “Ik word bang van u als u zo schreeuwt en ik wil u graag helpen…”
5 Vriendelijk Het kan goed zijn dat je je begint te ergeren aan de ander zijn warrigheid of gedrag, of dat je je onveilig begint te voelen. Vriendelijkheid is de beste manier om de ruimte te behouden om daar samen uit te komen.
6 Rust Realiseer je dat de situatie voor de ander juist ook erg spannend is. Onze normale omgeving is voor hem of haar juist verwarrend en onduidelijk. Jouw rustige uitstraling kan hierbij heel erg helpen. Adem regelmatig iets langer uit, dit helpt meteen.
Training
Dit zijn natuurlijk vrij eenvoudige tips. De dagelijkse praktijk van het leren omgaan met verwarde mensen kan een stuk weerbarstiger zijn. Speciaal daarvoor heeft AgressieWerk.nl het trainingsonderdeel ‘Omgaan met verwarde mensen’ ontwikkeld.
- Gericht op het sociale team & balie- en klantcontact medewerkers
- Het herkennen van veel voorkomende psychische ziektebeelden
- Leren omgaan met mensen met een psychische bijzonderheid
- Het signaleren van stress bij jezelf en bij de ander
- Concrete hulp bieden aan mensen die verward of autistisch zijn
- Het veilig, werkbaar en productief houden, voor jezelf en de klant!
Meer weten? Neem contact op met AgressieWerk.nl of lees meer over onze agressietrainingen voor overheid en gemeentes.
(bron afbeelding: The Last Man on Earth tv serie)
Lucia
Laatste berichten van Lucia (toon alles)
- Als leidinggevende is een ‘open deur’ niet genoeg - 09/02/2024
- Een zakelijk contact aanspreken op gedrag én de relatie behouden - 24/06/2021
- Een (on)gemakkelijke waarheid - 20/09/2019