In deze tijden van Social Media én het Coronavirus krijgen we werkelijk een wagonlading informatie te verwerken. Als trainer in workshops Mediawijsheid let ik automatisch op de kwaliteit en verspreiding hiervan. En zoals valt te verwachten; niet al het nieuws is even betrouwbaar.
Stress en onzekerheid is er al genoeg zonder dat dit nodeloos wordt gevoed. Daarom een paar handige tips om eventueel nepnieuws te herkennen en verspreiding ervan te voorkomen.
Hoe en waarom is het nieuws tot je gekomen?
Een goede bron is het halve werk. Nepnieuws kan verspreid worden via Whatsapp, SMS, Social Media of websites. In het geval van een SMS of Whatsapp is het altijd goed om je even af te vragen van wie je deze ontvangt. Voor berichten op Social Media en Websites is het goed om eerst even de bron te controleren. Wie schreef dit stuk? Veel betrouwbare websites hebben vaak een “Over ons” sectie. Vraag je altijd de volgende zaken af: Waarom heeft iemand dit stuk geschreven? Is er een politiek, financieel of sociaal doel? Wat is de doelgroep waarvoor dit stuk geschreven is?
Hoe is het nieuws vormgegeven?
Kleren maken de man, en zo is het met nepnieuws ook. Hoe schreeuweriger of vager het artikel, hoe onbetrouwbaarder vaak het nieuws. Heeft de titel van het artikel veel uitroeptekens of blokletters? Is de titel van het stuk vooral sensationeel en suggestief? Speelt het artikel in op emotie of probeert men een goed onderbouwd verhaal te vertellen? Staan er duidelijke foto’s en filmpjes bij het artikel, of roept het materiaal juist meer vragen op?
Hoe goed is het stuk onderbouwd?
Een onderzoeker of journalist moet vaak zijn bevindingen onderbouwen. Staan er gebruikte bronnen bij het artikel? Is er een onderzoek gedaan naar wat men in het artikel beweerd? En gaat dit nieuws alleen rond op Social Media of krijgt het ook aandacht van meer gerespecteerde websites?
Een halve waarheid
Controleer het hele artikel. Soms kan 90% van de inhoud kloppen, maar gaat het om die ene onwaarheid die schadelijk kan zijn. De beste leugen is een halve waarheid. Bovendien kan de schrijver feiten op geheel eigen wijze interpreteren.
Factcheckers en Google
Er zijn gelukkig diverse factcheckers en Hoax-jagers die veel tijd en moeite steken in het waarschuwen voor nepnieuws. Ik zoek in Google dan op titels of fragmenten van berichten om te achterhalen of het hier om nepnieuws gaat. Heel vaak kom ik vervolgens sites tegen met waarschuwingen over deze verdachte artikelen. Ook foto’s kan je via Google controleren op authenticiteit.
Bezint eer u begint!
De Corona-informatiedichtheid is momenteel zo hoog dat nepnieuws er makkelijk tussendoor kan sluipen. Verstuur dus alleen maar iets op het moment dat u zeker weet dat het hier om 100% betrouwbare informatie gaat. Niemand is gebaat bij het verspreiden van onzin en foutieve informatie, dus draag daar (ook al is het met de beste bedoelingen) niet aan bij.
Weet u ook na controle niet zeker of het om betrouwbaar of nepnieuws gaat, verspreid het dan niet. En spreek elkaar ook aan op foutieve informatie. Het zijn ongekende tijden, dus laten we elkaar vooral een handje helpen.
(Bron afbeelding: whatsapp emoji’s)
Jan Geerling
Laatste berichten van Jan Geerling (toon alles)
- Waarborgen van de Coronaregels: Hoe stop je eindeloze discussies? - 14/01/2021
- Nepnieuws in tijden van Corona - 23/03/2020
- Een ontevreden cliënt is niet het einde van de wereld - 26/02/2020